Phát biểu khai mạc buổi lễ Đồng chí Lữ Đức Chung UVBTV Phó chủ tịch UBND huyện nhấn mạnh Lễ Chá Mùn của người Thái Lang Chánh, là lễ tục cầu mùa, cầu phúc của người Thái. Qua lễ hội này, người dân sẽ gửi gắm những ước vọng lớn lao về cuộc sống bình yên, no ấm, đồng thời là dịp để mọi người giao lưu sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thông qua đó cùng với người Thái cả nước nói chung và người Thái Lang chánh ở Thanh Hóa nói riêng, người Thái Lang Chánh đã vun đắp nên những nét đẹp và phong tục, tập quán, tín ngưỡng, cũng như lối ứng xử thân thiện, mến khách, những trò chơi dân gian vui nhộn tạo nên một sắc thái văn hóa đặc sắc, mà Lễ hội Chá Mùn là một minh chứng. Tuy nhiên cùng với thời gian lễ hội Chá Mùn  đang có nguy cơ thất truyền,

Các đồng chí lãnh đạo sở VHTT, huyện Lang chánh  cùng các thầy Lang trong lễ hội Chá Mùn.

Đồng chí Phó chủ tịch UBND huyện cũng bày tỏ niềm vui mừng khi lễ hội Chá Mùn được phục dựng, đây sẽ là dịp để UBND huyện Lang Chánh quảng bá, giới thiệu nét văn hóa của cộng đồng người Thái đen Lang Chánh tới đông đảo nhân dân trong và ngoài tỉnh, đây cũng là dịp quan trọng trong việc tạo dựng môi trường sinh hoạt văn hóa lành mạnh cho đồng bào các dân tộc thiểu số trong huyện, góp phần tạo dựng nên sản phẩm du lịch độc đáo trong chuỗi các sản phẩm du lịch văn hóa huyện Lang chánh.

Tại buổi nghiệm thu dự án phục dựng Lễ Hội Chá Mùn Dân tộc Thái huyện Lang Chánh các đại biểu cùng bà con nhân dân tham dự đã được theo dõi trọn vẹn phần lễ và phần hội được các Thầy lang trong xã diễn xướng.

Trong ngày hội, lễ vật để cúng là những sản vật tự nhiên như hoa, quả do người đã được thầy lang chữa khỏi bệnh chuẩn bị,  ngoài ra còn có thịt lợn, thịt gà, cơm nếp do chính thầy lang sắm sửa. Trong lễ hội, ngoài những sản vật tự nhiên còn phải có cây bông, trên cây bông được trang trí những bông hoa, con vật như chim, cá, gà được nhân dân làm từ cây nứa.

Thầy Lang cùng các con May ( lúc May) đang thực hiện nghi lễ cúng tế thần linh

Người chủ buổi lễ là thầy lang được nhân dân tín nhiệm và là người chữa khỏi bệnh cho nhiều người. Sau nhiều ngày chuẩn bị, ngày khai hội cũng đã đến, nhân dân trong làng nô nức tham gia mong cầu những điều tốt đẹp sẽ tới gia đình mình trong năm. Với tấm lòng thành kính, đồng bào  tham dự lễ dâng lên trời đất những sản vật mà họ quan niệm do chính thần linh phù hộ họ làm ra. Sau khi những mâm cỗ được bày ra, người chủ lễ bắt đầu hành lễ để báo cáo với các "đấng bề trên” những thành quả mà người trong bản đã đạt được, đồng thời xin các ngài phù hộ để năm nay mùa màng bội thu, mọi nhà khỏe mạnh.

Cùng với phần lễ là phần hội, trong Lễ hội Chá Mùn người Thái là dịp để "phô diễn” những trò chơi, trò diễn độc đáo của người Thái như ném còn, bắn nỏ, đi cà kheo… bên cạnh đó là những làn điệu dân ca của người Thái được đồng bào hát múa xung quanh cây bông tạo nên không khí vui tươi, rộn rã.

 Lễ hội Chá Mùn  là dịp để những Phụ nữ Thái "phô diễn” những  bộ trang phục truyên thống trong trò diễn độc đáo  khua luống....

 Cũng trong lễ hội, người chủ lễ thực hiện nghi thức truyền nghề cho những người say mê với nghề và có tấm lòng nhân ái, biết yêu thương, lo lắng cho dân bản bằng những bài thuốc cổ truyền, mẹo vặt dân gian để chữa bệnh, trừ ma tà. Lễ xong thầy lang đem đồ lễ ra để mọi người trong bản chung vui vừa uống rượu, vừa thưởng thức những thành quả lao động sau nhiều ngày vất vả mới tạo nên. Nghi thức cuối cùng của Lễ hội Chá Mùn là tiễn thần linh về trời.

Lễ hội Chá Mùn của người Thái ở Lang Chánh là một sinh hoạt văn hoá, tín ngưỡng quan trọng đối với cộng đồng dân tộc này, với ước mong được thần linh phù hộ cho mưa thuận gió hoà, mùa màng sinh sôi, tươi tốt, sức khoẻ dồi dào, bản làng yên vui. Lễ hội cũng là nơi hội tụ các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, đồng thời xây dựng đời sống văn hóa tinh thần lành mạnh, tạo không khí tươi vui, phấn khởi để bước vào năm mới.